Jinsi mawaziri wa fedha walivyodhibiti viwango vya riba na akiba



Kiwango cha riba na akiba za mabenki ni chombo muhimu sana kwa kukuza biashara na uchumi. Hii ni kwa sababu viwango viliopo huchangia kuvutia ama kutimua wateja ambao mara nyingi huwa ni wafanyibiashara. Kiwango cha kukopa kikiwa juu, wakopi hushindwa kulipa madeni yao. Lakini, wakopeshaji  wakiwa na mioyo ya kibepari kama Shailoki wa Venisi, hukimbilia  kuuza mali yao bila huruma wakidai walipwe kwa ‘haki na haka ya hati yao’.


Kenya, kama nchi, imelaumiwa  kwa kuwa na kiasi kidogo cha uwekezaji wa  akiba. Hata hivyo, wakosoaji  wamekataa kutambua kuwa faida ya mtu kuziacha pesa benki ni duni. Hii ni kufuatia  kuwa mvuvumko wa bei ya bidhaa mara nyingi huwa juu kushinda mapato yanaolipwa na hazina za benki  au taasisi zingine za kifedha. Hali hii huwatoa watu hamu ya kuwaacha pesa kwa akaunti  ya hazina.








Lakini juhudi za serikali zinawezadhibiti tabia mbaya ya taasisi za fedha na mabenki kama picha hapo juu inavyoonesha. Ni bayana kuwa siku za zamani kidogo, viwango za riba viikuwa vimedhibitiwa na hivyo vilikuwa na adabu. Nyakati za James Gichuru, Mwai Kibaki na Arthur Magugu kama mawaziri wa fedha (1963-1988) upenu kati ya kiwango cha kuwekeza na cha kukopa kilikuwa chini -yani si zaidi ya mara dufu. 


Ila , wazimu ulingia (1988-1992) wakati George Saitoti alikuwa kwenye usukani. Kwa bahati nzuri Musalia Mudavadi alipongia, alifanya juhudi kupindua mtindo na kiwango cha kukopesha kikaanza kushuka. Mtindo huo  uliendelea hadi David Mwiraria na Uhuru Kenyatta walipolegea kazini. Lakini, kwa bahati nzuri tena, Robinson Githae alikaidi mtindo huo mapema kwenye mwaka wa (2011) na mambo yameebakia  shwari hadi leo.


Hivyo basi, sheria ya kudhibiti viwango vya riba ni sharti iendelee kuungwa mkono hata kama wakopeshaji wamehodhi  pesa na kukataa kupeana mikopo wakidai eti watapata hasara. Nia na mbinu zao mbovu za biashara ziendelee kukashifiwa wa wote nchini.


Maoni

Chapisha Maoni

Machapisho maarufu kutoka blogu hii

FALSAFA

Falsafa ni nini? Falsafa ni juhudi ya kuuliza, kufahamu na kujibu maswali sugu kwa tafakuri. FALSAFA YA KIAFRIKA NA YA ULAYA FALSAFA YA KIAFRIKA Inaweza kugawanywa katika sehemu zifuatazo mbili. Yani, falsafa ya Kiafrika ni aidha Kiujumla: Falsafa yoyote ile ambayo itaguzia maudhui ya kiafrika au itatumia mbinu za kiafrika kukidhi madhumuni yake. Kimaalum: Falsafa ile tu imetokana na mtu ambaye ni Mwafrika au an uzao wa Kiafrika. Falsafa ya Kiafrika inachukua daraja tatu 1. Uhenga-tamaduni: Weledi wa mambo yote ya mila ya watu wa jamii fulani. Hapa kuna Falsafa-tamaduni: Weledi wa mila na desturi za jamii na unamilikiwa na watu wote wa jamii hiyo ila, wazee ni wahenga zaidi kuliko watoto. Falfasa-uhenga: Weledi wa mambo ya mila na tamaduni za jamii zilizomo kwenye mhenga mmoja mashauri. Falsafa-shehe: Mweledi wa mambo ya mila na tamaduni za jamii pamoja na mambo mengi ya malimwengu 2. Falsafa-itikadi: Uanzilishi ama uzinduzi wa mfumo wa fikira wa ku
Endelea kusoma

IKTISADI

Iktisadi ni nini? Iktisadi ni sayansi ya kijamii inayo husika na jinsi matarajio na mahitaji mengi ya jamii yanawezatoshelezwa na raslimali haba. Wanaiktisadi ni wanasayansi na kwa hivyo wanawezakutoa kauli mbili: kauli thabiti na kauli ya kimapendekezo. Kauli thabiti: Hizi ni kauli zinazowezadhibitishwa kwa kufanyiwa utafiti, kwa mfano: bei zikishuka, bidhaa zitanunuliwa kwa wingi zaidi. Kauli pendekezi: Haya ni mapendekezo tu, kwa mfano: Serikali inafaa ipunguze ushuru kwa bidhaa muhimu. Hivyo basi, wanaiktisadi mara nyingi hawaakifikiani. KUUNDA MODELI/NATHARIA 1. Jumlisha dhana 2. Tunga miongozo 3. Dhibitisha miongozo 4. Matokeo yakitoshana na = ukweli wa mambo 5. Basi inakuwa natharia Modeli husaidia kurahisisha kuelezea dhana tofauti tofauti. Katika somo la kiuchumi, modeli/natharia huchukua mfano ya chati. Raslimali za kiuchumi: Pia zinawezaitwa Viungo vya Kuzalisha Uchumi navyo ni 1. Ardhi – Raslimali yote halisi iliyopo paha
Endelea kusoma

Katiba kwenye mtazamo wa miraba tatu (Sehemu II-I): Kugeuza katiba bila Kura ya maoni

Picha
Istilahi ‘Kura ya Maamuzi’ sasa imeanza kutumika ni kama ni sawia na kugeuza katiba. Katika mijadala nyingi zinazohuzisha akina yakhe, na nyakati zingine hata wataalam; kuna mwegemeo unaolenga kuashiria kuwa hakuna jinsi ingine ya kurekebisha katiba (kwa juhudi pana) bila kupiga kura hiyo. Imesemwa na kubalika kuwa asilimia 20 ya katiba ina kasoro, ila hakujakuwa na makubaliano ya ni nini ndio kasoro mahususi inayozungumziwa. Kila mtathmini ana maoni yake tofauti. Hiyo basi, huenda kupata uwiano dhabiti kwenye swala hili utachukua muda mrefu sana. Hati hii ya katiba ilikosa kizungu cha kutosha. Imebahatisha matumizi ya istilahi Marekebisho kumaanisha geuzo lolote katika katiba. Ilhali, katiba ya Marekani hutumia neno hilo kumaanisha kuboresha au kuimarisha hoja ama sheria, hapa Kenya tumewai kulitumia kumaanisha geuzo lolote bila kujali athari epuka. Hivo basi, katiba ya 1963 ilifanyiwa Marekebisho mengi ingawa yakiwa ya ubomofu na kudunisha sheria. Basi, itafaa Su
Endelea kusoma